شهید آیت الله سید محدباقر صدر، اسلام شناسی بصیر و عالمی آگاه به اوضاع زمان بود؛ فقیهى ژرف اندیش و مبتکر که در اندیشه فقهى به آنچه پیشینیان گفته بودند بسنده نمى کرد، بلکه سعى در استوارى و تکمیل دیدگاههاى فقهى خود داشت. فقه را تئورى براى عمل مى دانست و بر این باور بود که پژوهشهاى فقهى، از واقعیتهاى معینى آغاز مى شود و نیازهاى روز را مورد توجه قرار مى دهند.
نوروز 88 بود که "سرباز" سرافراز اسلام جناب محمد آقای ثقفی دستور داد تا درباره شهید صدر مطلبی بنویسم؛ مطلبی برای نبض که حوالی 19 فروردین (سالگر شهادت شهید سید محمدباقر صدر) منتشر میشد. سفارش ایشان یک مقدار کمی عجیب بود: میخواست درباره ولایت فقیه بنویسم، پیشینه نظریه ولایت فقیه را هم بگنجانم و بعد مختصری هم از شرایط سیاسی ادوار گذشته بگویم تا اینکه برسم به دوران شهید صدر! آن وقت تازه شروع کنم به پرداختن شهید صدر به عنوان اعجوبه دوران خودش و از اینجا متن مقاله شروع کنم که عبارت بود از نگاه شهید صدر به مسئله ولایت فقیه و حکومت اسلامی اولا، حکومت جهانی اسلام در اندیشه او ثانیا، شرایط عینی تحقق اندیشه جهانی شهید صدر (اندیشه شهید صدر از نظر تا عمل!) ثالثا و گرایش عمومی اسلام گرایان به نظر او یا چیزی شبیه به نظر او رابعا؛ تازه آخرسر هم تحلیل اینکه الان در بین مسلمین چه میزان اقبال هست به اندیشه های جهان شمول اسلامی و حرکت به سوی تحقق آرمانها و الی آخر! ما هم که سال اولی، چشم را گفتیم و به ضرب و زور یک چیزی سر هم کردیم و تحویلش دادیم که خلاصه ای از آن در نبض آمد.
اکنون و باز بمناسبت شهادت آن فقیه بی نظیر، متن کامل آن را اینجا و در چند قسمت تقدیم میکنم؛ با این توضیح که فکر میکنم نوشتن و گفتن درباره امثال سید محمدباقر صدر (که هرچه بخوانبم و بشنویم مفید است) ، اهلیتی میخواهد که بنده ندارم؛ این نوشته صرفا عرض ارادتی است به ساحت مجاهدی که اندیشه ای به وسعت تمام عالم و همتی به بلندای آسمان داشت.
